Sonsbeek '49: Europese Beeldhouwkunst in de Open Lucht

1 juli – 18 september 1949

Tentoonstellingscomité

Marga Klompé (voorzitter)
C.E. Alexander (Stadsarchitect) 
C. Borstlap (commissaris van Politie Arnhem)
L.P.J. Braat (Hoofdredacteur Kroniek van Kunst en Cultuur Amsterdam)
J. van Buggenum (Lid gemeenteraad Arnhem)
K.J. Douma (Redacteur Arnhemse Courant)
G. 
van Emst (Directeur N.V. Veluwse Autobusdienst)
S.H. Frederiks (Directeur gemeentelijke Plantsoenendienst Arnhem)
Jan H. de Groot (Voorzitter van de Werkgemeenschap van Arnhemse Kunstenaars Arnhem)
John Grosman (Beeldhouwer, Arnhem)
Jan Havermans (Secretaris van de Nederlandse Kring van Beeldhouwers)
A.P. van der Heide (Penningmeesteresse van de Werkgemeenschap van Arnhemse kunstenaars)
Fri Heil (Beeldhouwster, Arnhem)
L.W. Heil (Penningmeester van de Vereniging voor Beeldende Kunst Arnhem)
H.J. Hendriks (Inspecteur Nederlandse Handelmij)
J. 
Hetzler (Redacteur van het Arnhems Dagblad)
H.H. van Heuveln (voorzitter Bedrijfsgroep Horeca)
Gijs Jacobs van den Hof (Beeldhouwer, Arnhem)
J. 
ter Horst (voorzitter Vereniging voor Beeldende Kunst Arnhem)
B.A. Honig (Directeur N.V. “Meteoor”
H. Hupkes (Voorzitter Middenstands Centrale)
H. Jaffé (Conservator Stedelijk Museum Amsterdam)
F.J. ten Kate (Voorzitter V.V.V. Arnhem)
H.M. Keppel Hesselink (oud-directeur V.V.V. Arnhem)
W. Kieken (administrateur V.V.V. Arnhem)
E.D. Klinkert (Directeur N.V. N.B.M)
H.H. Kock (Lid van de Gemeenteraad Arnhem)
Hildo Krop (Voorzitter van Nederlandse Kring van Beeldhouwers, Amsterdam)
G.J. van Lerven (Directeur Genootschap Kunstoefening Arnhem)
A.J. de Lorm (Directeur Gemeentemuseum Arnhem)
Johan Mekkink (Bestuurslid Vereniging Beeldende Kunst Arnhem)
A.F. Nendorff (Vertegenwoordiger N.S.)
W.J.B. Sandberg (Voorzitter Federatie Beroepskunstenaars, Amsterdam)
K. Schuurman (Conservator Gemeentemuseum Den Haag)
Gerard Temme (Secretaris Werkgemeenschap van Arnhemse Kunstenaars)
J. Vet (Directeur V.V.V. Arnhem)
J.C.W. de Winkel (Penningmeester V.V.V. Arnhem)
F.W. Viehoff (Vertegenwoordiger KLM Gelderland en Overijssel)
H. Vis (Directeur N.V. Gelderse Tramweg Mij)
D. Wisselo (Secretaris afd. Gelderland Vakgroep Personenvervoer)
Johan van der Woude (Letterkundige, Arnhem)
D. Wijlhuizen (Redacteur van Groot Arnhem)
Johan H. van Zweden (Beeldhouwer, Arnhem)

Thema

Het is moeilijk voor te stellen dat de beeldhouwkunst als autonoom medium ten tijde van de eerste Sonsbeek-tentoonstelling nog maar amper zijn bestaansrecht had verkregen. In tegenstelling tot landen als Frankrijk en Duitsland was de Nederlandse beeldhouwkunst namelijk tot grofweg het einde van de eerste kwart van de twintigste eeuw een integraal onderdeel van architectuur: beeldhouwwerken fungeerde veelal als ornamenten en waren vaak letterlijk vergroeid met gebouwen. Pas in de jaren dertig kwam er steeds meer aandacht voor ‘vrije plasiek’.

Tijdens Sonsbeek ’49: Europese Beeldhouwkunst in de Open Lucht liggen de herinneringen aan de verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog nog vers in het geheugen. De fysieke sporen van de oorlog zijn bovendien nog aanwezig in het stadslandschap van Arnhem, dat veel schade had opgelopen als gevolg van bombardementen. Sonsbeek ’49 is in de eerste plaats bedoelt voor het mentale herstel van de Arnhemmers. De wederopbouw gaat in heel Nederland gepaard met een hausse aan gemeentelijke opdrachten voor oorlogsmonumenten. De vraag naar monumenten kwam ook tot uiting tijdens Sonsbeek ‘49, waarbij een behoorlijk aantal van de in totaal 199 tentoongestelde beelden diende als monument. Een jury, bestaande uit leden van de Nederlandse Kring van Beeldhouwers, is verantwoordelijk voor de selectie van de beeldhouwwerken. Het is niet zo vreemd dat maar liefst driekwart van de kunstenaars uit Nederland kwam. Andere kunstenaars kwamen onder andere uit België, Frankrijk, Denemarken, Oostenrijk en Zwitserland. 

Kunstenaars

België
Jozef Cantré, Charles Leplae, Constant Meunier, George Minne, Henri Puvrez, Rik Wouters.

Denemarken
Adam Fischer, Jorgen Gudmundsen Holmgren, Henrik Starcke.

Duitsland
Georg Kolbe

Engeland
Frank Dobson, Jacob Epstein, Henry Moore.

Frankrijk
Emile A. Bourdelle, Joseph Bernard, Charles Despiau, Pablo Gargallo, Jacques Lipchitz, Aristide Maillol, Raymond Martin, Auguste Renoir, Auguste Rodin, Ossip Zadkine.

Oostenrijk
Fritz Wotruba

Zwitserland
Jacob Probst

 

Nederland
Frits J. van Hall, Henk Henriët, Johan Limpers, Cor van Teeseling, Gerrit van der Veen, Jozef Mendes da Costa, Lambertus Zijl, Mari Andriessen, Nel Bakema, G. Bolhuis, Lidi Buma-van Mourik Broekman, Fred Carasso, Pearl Couzijn-Perlmuter, Wessel Couzijn, Ab Diekerhof, Theo Dobbelman, Emil Epplé, Vincent P.S. Esser, Paul Gregoire, Pier A. de Groot, John Grosman, Ben Guntenaar, Jan Willem Havermans, Fri Heil, Joop C. Hekman, Frederik Hoevenagel, Piet D’Hont, Ivo van der Horst, Hans Ittmann, Gijs Jacobs van den Hof, Nel Klaassen, Carel Kneulman, Paul Ph. Koning, Hildo Krop, Titus Leeser, Hubert van Lith, Louise van Luyn-Metz, Jan P.W. Meefout, Th. Van der Nahmer, Charlotte van Pallandt, Johan Polet, Hanni Raedecker, John. A. Raedecker, Hans Reicher, Wilhelmus Reyers, Han Richters, Jacob M. Roosenburg, Gra J.W. Rueb, Gerarda Rueter, Coen Schilt, Kees Schrikker, Frits Sieger, Cephas Stauthamer, Johannes P.C. Verhulst, Charles Weddepohl, Johannes Gustaaf Wertheim, Han Wezelaar, Ybe van der Wielen, Johan van Zweden, Hendrik J.M. Zweerus, Chr. Hassoldt, L.H. Sondaar

Nagekomen
Wilhelm Lehmbrück, Ernst Barlach, Albert Termote

Locatie

Park Sonsbeek

Publicatie

 

Catalogus  
SONSBEEK ’49: Europese Beeldhouwkunst in de Open Lucht, 1949

Design/samenstelling: Gemeentemuseum Arnhem
Uitgever: Vada, Wageningen

Feiten en getallen

125.000 bezoekers ⋅ 3 van 4 kunstenaars uit Nederland⋅ 199 kunstwerken  

Te zien in Arnhem

Nel Klaassen, Eert de Vrouw, 1949
Locatie: Utrechtsestraat, Arnhem (tussen ArtEZ en Museum Arnhem)

nl_NLDutch