Tomás Saraceno, Flying Green House, 2008

Afb. 1: Tomás Saraceno, Flying Greenhouse, 2008 ©Alexander Godschalk

The sky is the limit? Niet volgens de Argentijnse kunstenaar Tomás Saraceno (1973). Zijn Flying Green House (fig. 1) is misschien wel het meest ambitieuze project voor Sonsbeek 2008. Saraceno maakte al eerder soortelijke zwevende balloninstallaties, maar nooit eerder met een diameter van tien meter. Bovendien is zijn Flying Green House de eerste die buiten wordt geïnstalleerd. Zowel Saraceno als ook het productieteam van Sonsbeek 2008 dat hem bijstaat, werken tijdens de voorbereidingen in spanning aan het project. Het resultaat is knap staaltje techniek, dat bezoekers na een korte beklimming kunnen ervaren. 

Flying Green House
bestaat uit tweeëndertig transparante ballonnen, die door een met de hand gevlochten net bij elkaar worden gehouden. Het net is met behulp van grote bouwkranen aan omringende bomen bevestigd, waardoor het in de lucht kan blijven hangen (afb. 2). Met uitzondering van de middelste ballon waar je in kunt zitten, zijn alle ballonnen gevuld met helium. Via een ingenieus buizensysteem blijft de luchtdruk in de ballonnen gelijk, waardoor ook de krachten tussen het werk en de bomen stabiel blijven. Eén week na de opening lijkt de natuur roet in het eten te gooien als Arnhem op klaar lichte dag getroffen wordt door een zware hagelstorm. Flying Green House loopt net als enkele andere werken schade op, maar gelukkig kan het met enkele reparaties aan de bovenste ballonnen worden hersteld.              

Afb. 2: De installatie van Flying Green House ©Alexander Godschalk

Gedurende de tentoonstelling is er elke dag een team aanwezig dat bezoekers begeleidt bij de beklimming van het werk. In verband met de veiligheid mogen er maar een paar mensen tegelijk naar boven en moeten schoenen beneden worden achterlaten. In totaal zijn er maar liefst tienduizend mensen die de installatie betreden. Onder hen bevinden zich niet alleen veel ouders met kinderen, maar ook burgemeesters, priesters, blinden en hoogzwangere vrouwen. Zelfs koningin Beatrix, die de tentoonstelling opent, gaat met het trapje naar boven. Tot slot komen er drieënnegentig verzoeken van mensen die graag een nacht in het werk zouden doorbrengen. Dit was als vanzelfsprekend niet mogelijk, maar toch raakt het aan de droom van Saraceno.                                                                        

Flying Green House
 is plaatsgebonden, maar Saraceno streeft eigenlijk naar balloninstallaties die eindeloos in de lucht zweven en door mensen bewoond worden. Zijn idee voor de toekomst zijn huizen in de lucht, die ervoor zorgen dat de mens niet langer gebonden is aan de grond en vastgelegde landsgrenzen. In zijn eerdere balloninstallaties laat Saraceno ook planten groeien die geen grond nodig hebben, omdat ze al hun voeding uit de lucht kunnen halen (dit blijkt voor Flying Green House onhaalbaar). Saraceno’s project voor Sonsbeek 2008 bevindt zich op de grens tussen utopie en realiteit. Het zet aan tot nadenken over de nieuwe behoeftes van de mens in toekomst én de rol die daarbij is weggelegd voor de kunst.[1]

[1] Deze tekst is gebaseerd op een gesprek met Alexander Godschalk, hoofd productie Sonsbeek 2008.

nl_NLDutch