Willem de Rooij, Pierre Verger in Suriname, 2020

Willem de Rooij, Pierre Verger in Suriname, 2020, 257 gescande fotonegatieven, 73 min., digitale projectie, spionnenspiegel, bank. Courtesy de kunstenaar, Portikus, Galerie Chantal Crousel en Foundation Pierre Verger. Foto Django van Ardenne

Willem de Rooij’s bijdrage aan Sonsbeek draait om het werk van de Franse fotograaf Pierre Verger. Verger was opgeleid als fotojournalist in de jaren dertig, maar kreeg daarna steeds meer interesse in de culturen van de Afrikaanse diaspora in Midden- en Zuid-Amerika en de Caraïben. Hij had specifieke aandacht voor religieuze rituelen, een interesse die uiteindelijk zijn levenswerk zou worden. Verger werd een van de eerste visuele antropologen en uitgebreid academisch onderzoek leidde in 1968 tot een PhD in African studies. Hij liet een archief na met 63000 foto’s en een groot aantal academische publicaties.

De Rooij’s installatie richt zich op een selectie van 257 foto’s die Verger in Suriname maakte tijdens een reis van acht dagen in 1948. Ongeveer de helft van deze afbeeldingen zijn gemaakt in en rond de hoofdstad Paramaribo en vormen een portret van de inwoners van de stad tijdens een nationale parade en op de levendige centrale markt. De andere helft werd gemaakt in Wanhatti, het thuis van de Ndyuka, in de inlandse regio langs de grens met Frans-Guyana, en toont dagelijkse activiteiten, huiselijke taferelen en nachtelijke bijeenkomsten. Beelden van mensen, gebouwen, rituelen, handelsplekken en rustplaatsen geven een indruk van het leven tijdens de koloniale onderdrukking.

Een begeleidende publicatie presenteert de volledige reeks foto’s die Verger in Suriname heeft gemaakt, in de volgorde waarin hij koos ze te archiveren. De Rooij liet vier nieuwe essays schrijven die ingaan op de figuur van Pierre Verger als fotograaf en als Yoruba priester, alsook de geschiedenis van een multiraciaal, multi-etnisch en multireligieus Suriname en de rol die antropologie heeft gespeeld in de kijk op de regio, zowel in Vergers tijd als vandaag.

Door deze elementen uit Vergers archief toegankelijk te maken raakt De Rooij onvermijdelijk aan de koloniale relatie tussen Suriname en Nederland. De immersieve installatie die De Rooij heeft ontwikkeld toont bezoekers afwisselend Vergers beelden en hun eigen reflectie. Door dit mechanisme van spiegeling benadrukt de presentatie dat geschiedenis, en voornamelijk koloniale geschiedenis, onvermijdelijk een gedeelde zaak is. Pierre Verger in Suriname is daarom niet alleen een bron van kennis over deze beelden en de tijd waarin deze werden gemaakt; het weerspiegelt ook letterlijk de voorwaarden van hun perceptie. Pierre Vergers foto’s van Suriname en de inwoners zijn slechts één keer in Suriname getoond en nooit eerder in Nederland, waar het grootste aantal Surinamers buiten Suriname woont.

De installatie is ontwikkeld in samenwerking met Portikus in Frankfurt en de Pierre Verger Foundation in Salvador da Bahia.

Willem de Rooij, Pierre Verger in Suriname, 2020, 257 gescande fotonegatieven, 73 min., digitale projectie, spionnenspiegel, bank. Courtesy de kunstenaar, Portikus, Galerie Chantal Crousel en Foundation Pierre Verger. Foto Django van Ardenne

nl_NLDutch