Sonsbeek '71: Sonsbeek buiten de perken

19 juni-15 augustus 1971

Curator

Wim Beeren (1928-2000)

Thema

Sonsbeek ’71: Sonsbeek Buiten de Perken vormde een radicale breuk met eerdere edities. Het trok internationale aandacht want nog nooit eerder werden de nieuwste ontwikkelingen in de Conceptuele Kunst, Minimal Art, Land Art en Performance Art op deze schaal samengebracht. Voor het eerst werkte de tentoonstelling ook met een thema, ruimtelijke verhoudingen, en een curator, Wim Beeren.

Kunstenaars werden uitgenodigd om een ​​kunstwerk te maken op basis van hun bezoek aan Park Sonsbeek. De meeste kunstenaars bezochten het park en sommigen (waaronder Robert Smithson) bekritiseerden het kunstmatige karakter ervan. Het werkcomité, onder leiding van curator Wim Beeren, besloot daarom om een ​​aantal kunstenaars de keuze te geven om buiten de grenzen van Park Sonsbeek te treden. Uiteindelijk werden locaties door heel Nederland geselecteerd, wat resulteerde in een grote verscheidenheid aan projecten en kunstwerken.

Een van de doelen van de tentoonstelling was om bezoekers bewust te maken van de invloed van (toen nieuwe) communicatietechnologieën, zoals de telefoon en de telexmachine, op de beleving van ruimte, afstand en tijd. Als gevolg hiervan werden speciale communicatiecentra ingericht in Arnhem, Maastricht, Leiden, Rotterdam, Groningen en Enschede waar bezoekers de mogelijkheid kregen om deze apparaten te gebruiken. In het communicatiecentrum in Park Sonsbeek werden een videostudio en discussiezaal geïnstalleerd.

Vooral door het gebruik van installaties en audiovisuele middelen week de tentoonstelling sterk af van voorgaande edities. Het concept van Sonsbeek ’71, dat in de catalogus werd omschreven als een avontuur en een dynamische manifestatie, was zowel revolutionair als controversieel. Bezoekers, maar ook kunstcritici en zelfs enkele van de deelnemende kunstenaars, bekritiseerden de spreiding van de kunstwerken en de subsidiëring van ‘elitaire kunst,’ een kwalificatie die in de media circuleerde. Hoewel Sonsbeek ’71 erop gericht was om kunst dichter bij het publiek te brengen, leek het de afstand tussen kunst en kunstkenners enerzijds en het publiek anderzijds juist te demonstreren of zelfs te vergroten. Met 17.000 bezoekers viel de opkomst tegen. Toch geldt de editie van 1971 nog steeds als een van de meest revolutionaire hedendaagse kunsttentoonstellingen ooit.

Kunstenaars

  • Vito Acconci
  • Bas Jan Ader
  • Carl Andre
  • Ben d’Armagnac
  • Richard Artschwager
  • Bruce Baillie
  • Douwe Jan Bakker
  • Joseph Beuys
  • Ronald Bladen
  • Marinus Boezem
  • stanley brouwn
  • Daniel Buren
  • Javacheff Christo
  • Tony Conrad
  • Hanne Darboven
  • Ad Dekkers
  • Ger Dekkers
  • Jan Dibbets
  • Gert van Elk
  • Pieter Engels
  • Groep Enschede
  • E.R.G.
  • Hans Eykelboom
  • Barry Flanagan
  • Fluxus
  • Hollis Frampton
  • Ernie Gehr
  • Dan Graham
  • Robert Grosvenor
  • Mike Heizer
  • Douglas Huebler
  • I.C.W.
  • Ken Jacobs
  • joepat
  • Donald Judd
  • On Kawara
  • W. Knoebel
  • Hans Koetsier
  • Alex van der Kraan
  • Peter Kubelka
  • George Landow
  • Standish Dyer Lawder
  • Sol Lewitt
  • Richard Long
  • Walter de Maria
  • Mass Moving
  • Yutaka Matsuzawa
  • Mario Merz
  • Robert Morris
  • Bruce Nauman
  • Noord-Brabant Groep
  • Claes Oldenburg
  • Dennis Oppenheim
  • Nam June Paik
  • Panamarenko
  • Egbert Philips
  • Emilio Prini
  • Klaus Rinke
  • Peter Roehr
  • Ulrich Rückriem
  • Edward Ruscha
  • Fred Sandback
  • Jean-Michel Sanejouand
  • Wim T. Schippers
  • Paul Sharits
  • Eric Siegel
  • Tony Smith
  • Robert Smithson
  • Richard Serra
  • Eric Siegel
  • Kenneth Snelson
  • Michael Snow
  • Koert Stuyf en Ellen Edinoff
  • Shinkichi Tajiri
  • Sajiki en Yokoyama Tenjo
  • Carel Visser
  • Andre Volten
  • Hans de Vries
  • Lex Wechgelaar
  • Lawrence Weiner
  • Joyce Wieland

Locaties

Almelo (Ben D’Armagnac)
Amsterdam (Ger Dekkers, Hans Koetsier)
Antwerpen (Panamarenko)
Arnhem – Park Sonsbeek (E.R.G., Carl Andre, Ronald Bladen, Ad Dekkers, Robert Grosvenor, Donald Judd, W. Knoebel, Sol LeWitt, Claes Oldenburg, Ulrich Rückriem, Fred Sandback, Wim T. Schippers, Tony Smith, Kenneth Snelson, Carel Visser, André Volten, stanley brouwn, joepat, Nam June Paik, Eric Siegel, Shikichi Tajiri). 
Gemeentemuseum Arnhem en Kröller Müller Museum (films) (Jan Dibbets, Ger van Elk, Vito Acconci, Bas Jan Ader, Bruce Baillie, Boezem, stanley brouwn, Javacheff Christo, Tony Conrad, Walter de Marie, Barry Flanagan, Fluxus, Hollis Frampton, Ernie Gehr, Dan Graham, Mike Heizer, Ken Jacobs, Peter Kubelka, Land Art, George Landow, Standish Dyer Lawder, Wim van der Linden, Richard Long, Robbert Morris, Bruce Nauman, Robert Nelson, Dennis Oppenheim, Peter Roehr, Wim T. Schippers, Richard Serra, Paul Sharits, Robert Smithson, Michael Snow, Joyce Wieland.
Dordrecht (Jean Michel Sanejouand)
Drienerloo – campus
Emmen – Robert Smithson
Enschede (informatiecentrum, Edward Ruscha)
Groningen (informatiecentrum)
Haarlem (Douwe Jan Bakker)
Leiden (Boezem)
Maastricht (Lex Wechelaar) 
Pieterburen/Groningerwad (Richard Long)
Rotterdam (informatiecentrum)
Santpoort/Velsen (Robbert Morris)
Stadskanaal (Edward Ruscha)
Ter Apel (Edward Ruscha)
Utrecht (Richard Artschwager)
Veendam (Edward Ruscha)
Vlake (Joseph Beuys)
Voerendaal (Mike Heizer)
Wijk bij Duurstede (Axel van der Kraan)

Publicaties 

 

Catalogus 
Sonsbeek ’71: Sonsbeek buiten de perken (twee delen), 1971

Ontwerp: Jolijn van de Wouw (Total Design, Amsterdam)
Uitgever: De IJssel, Deventer 

Feiten en getallen

Naar schatting 17.000-20.000 bezoekers Tentoonstellingslocaties door heel Nederland, 10 provincies  enige permanente land art werk van Robert Smithson in Europa werd gemaakt voor Sonsbeek ’71  Felle kritiek onder andere van de Beroepsvereniging Beeldende Kunstenaars (BBK)

nl_NLDutch